Film Noir is een filmstijl die populair was in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw. Hij wordt gekenmerkt door donkere, sombere omgevingen, personages met moreel dubbelzinnige motieven, en seksueel geladen scènes. De naam “Noir” komt van het Franse woord voor zwart (noir), wat zowel de sfeer van deze films als hun kleurenpalet beschrijft. Film Noir heeft wortels in het Duitse expressionisme en deelt enkele gelijkenissen met het Italiaanse neorealisme; het gaat vaak over naoorlogse ontgoocheling of sociale kwesties zoals armoede of racisme.
Het mysterie en het gevaar van de Film Noir maken het tot een geliefd genre.
De duisternis in films als Shadow Of A Doubt of Taxi Driver is onweerstaanbaar, omdat we zien dat het leven elk moment oneerlijk kan zijn zonder waarschuwing. Wat iemand geen andere keuze laat dan problemen aan te pakken wanneer ze zich voordoen, in plaats van ervoor weg te lopen (wat de zaken zou kunnen verergeren).
Waar komt het vandaan?
De Film Noir is een Franse term voor zwarte film. Hoewel het zijn oorsprong vond in misdaadfilms in Amerika, werd dit type film het populairst in de periode na de Tweede Wereldoorlog, toen mensen op zoek waren om hun realiteit te ontvluchten met entertainment en fantasiewerelden gecreëerd op grote of kleine schermen – zoals televisietoestellen!
De erfenis leeft voort; vandaag vind je nog steeds veel klassieke films die “noir” worden genoemd omdat ze zich ’s nachts afspelen (Frans: le soir).
Stijl
Film noir is een stemmig, donker filmgenre dat populair was in de jaren dertig van de vorige eeuw. Het heeft zijn wortels in het Duitse expressionisme en Franse New Wave films zoals Breathless (1960) of Last Tango In Paris (1972).
De populariteit nam een hoge vlucht tot rond 1960 toen het genre begon af te nemen, maar daarna kwam het weer terug met een nieuw leven in tijden zoals in de jaren 1990. De tijd waar je veel misdaad thrillers vindt die meestal in zwart-wit worden opgenomen. Dit met gebruikmaking van rasterpatronen die toevallig werden afgeleid zonder veel planning over waarvoor ze zouden worden gebruikt, wat een extra laag toevoegt aan hoe griezelig dit alles aanvoelt!
Noirfilms waren altijd al gefascineerd door de duistere en dodelijke kant van de mensheid. Het noir genre werd gecreëerd in 1940 met “The Maltese Falcon” als een van de meest iconische voorbeelden. Die voortbouwt op deze fascinatie voor angst om spanning te creëren tussen personages die vaak wanhopig proberen niet verteerd te worden door hun obsessie. Of erger nog te laat beseffen dat ze al die tijd al verloren waren in de waanideeën van een ander!
De Film Noir was decennia lang een essentieel onderdeel van de populaire cultuur. In de jaren 1960 werd hij steeds populairder, maar er ontstonden ook andere types, zoals NeoNoir en Tech Noir.
Neo Noir
De Neo Noir is een kruising tussen Film Noir en andere filmgenres. De belangrijkste invloeden komen uit misdaadfilms, maar er zijn veel meer elementen die deel uitmaken van dit type film- waaronder enkele die je misschien nog nooit eerder hebt gehoord zoals Unfaithfully Yours of Colorado Territory.
Tech Noir
Cyberpunk is een subgenre van sciencefiction, met de film noir erin vermengd. Om een idee te krijgen van hoe ’tech nouveau’ eruit ziet, volgen hier enkele voorbeelden: Gattaca Blade Runner Dark City Brazil en City Of The lost children.
Wie had er invloed op dit genre?
Een van de beroemdste personen in Film Noir is Orson Welles. Maar dit genre heeft nog meer invloeden van buitenaf gehad, met Europese filmmakers Fritz Lang en Otto Preminger die een belangrijke rol speelden, en Amerikaanse Billy Wilder bijvoorbeeld in misdaadfilms als “The Big Heat”.
Goed of slecht?
De films zijn een uitstekende illustratie van hoe de verhaalstructuur een psychologische worsteling kan weerspiegelen met de held, die niet onaantastbaar is. Hij wordt in een web gezogen en moet proberen zijn hoofd boven water te houden, terwijl hij eruit probeert te komen voordat hij wordt gepakt door degenen aan de top – of wat wij “schurken” noemen.